[You must be registered and logged in to see this image.]

Šurlan Marka Gojko

Rođen je 12. jula 1909. u selu Devetacima kod Bosanskog
Novog, Bosna i Hercegovina. Rano je ostao bez oca, koji
je umro odmah poslije povratka s fronta iz prvog svjetskog
rata. U tim prilikama, s majkom, četiri brata i dvije sestre,
Gojko gotovo nije ni imao djetinjstva. Osnovnu školu nije
pohađao upravo zbog teških materijalnih prilika. S
nepunih 14 godina bio je prinuđen da se zaposli, prvo kao
fizički radnik, a zatim i kao kopač rude u malom rudniku
Lješljani, Kada je, 1934, ostao i bez majke, sav teret u
podizanju nejake braće i sestara pao je na njegova leđa, i
on se žrtvovao: jednog brata je školovao u prijedorskoj
gimnaziji, a dvojicu je uputio, preko „Privrednika", na
zanat u Beograd.
Inteligentan i odvažan, a iznad svega plemenit, Gojko je
još kao mladić u rudniku prihvaćen i ubrzo postao cijenjen u svojoj sredini. Kroz sindikalnu
organizaciju ušao je u red najistaknutijih aktivista u borbi za bolje uvjete rada, a 1940. godine
postao je član KPJ.
U jednoj rudničkoj nesreći teško je ranjen i ostao bez tri prsta na desnoj ruci, ali to nije
smetalo da se među prvima, s puškom pribavljenom u vrijeme rasula bivše jugoslovenske
vojske, nađe s ustanicima Kozare, jula 1941, Ubrzo su za njim krenula i ostala braća i sestre.
Već u prvom uspješnom napadu na rudnik Lješljane, 30. jula 1941, Gojko se istakao
odlučnošću i vještinom. Kao stručnjak za rukovanje eksplozivom, razorio je električnu centralu,
žičaru i druge pogone rudnika, tako da Lješljani za okupatora nikada više nisu
osposobljeni. U prvoj partizanskoj grupi Gojko Šurlan je postao desetar.
Prilikom upada iz Kostajnice u selo Gumnjane, u jesen 1941, ustaše su izvršile pokolj u kome
su stradali Gojkova supruga i dvoje djece. Sutradan, na narodnom zboru u Mlječanici, u
govoru koji je održao, Gojko se zalagao za bratstvo i jedinstvo svih u zajedničkoj borbi, jer za
zločine nije kriv ni hrvatski ni muslimanski narod, već ustaše. Njegov govor imao je snažan
odjek u ovom kraju.
U borbi na Mrakovici, 5. decembra 1941, Gojko je s bombaškom grupom uništio ustaški rov i
zaplijenio dva teška mitraljeza. Neposredno poslije oslobođenja Lozarca, 16. marta 1942,
formiran je udarni bataljon, u kojem je Gojko postavljen za zamjenika komandira voda u 2.
četi, s Kojim je prošao sve okršaje s četnicima na Golešima i Han Kolima na Manjači, na
Šnjegotoni i Poezni u centralnoj Bosni. Posebno se istakao u borbi na Kaperaču, kada je, s
dobrovoljcima iz 2. čete, razbio četničku blokadu nanijevši im velike gubitke.
Udarni bataljon se vratio u oslobođeni Prijedor krajem maja 1942, pred početak neprijateljske
ofanzive na Kozaru, u kojoj je Gojku, kao iskusnom rudaru, povjerena izgradnja baza za
ranjenike koji nisu uspeli proći u vrijeme proboja obruča.
U 5. kozarskoj brigadi, koja je formirana 22. septembra 1942, Gojko je politički komesar čete
u 1. bataljonu. Učestvovao je u borbama za oslobođenje Bihaća i Bosanske Krupe; u
razbijanju utvrđene neprijateljske linije Mijska glava — Suhača, novembra 1942, Gojko je, s
grupom odvažnih boraca, uspeo da neopaženo prođe između bunkera i napadne neprijatelja s

leđa, čime je doprinio osvajanju uporišta na Suhači. Tokom IV neprijateljske ofanzive,
učestvovao je u žestokim borbama za zaštitu partizanskih bolnica u Grmeču. Kada je 5.
kozarska brigada, maja 1943, prešla u centralnu Bosnu, Gojko Šurlan je postavljen za
političkog komesara bolnice 11. divizije, koja je bila smještena u selu Čečavi. Zahvaljujući
njegovoj prisebnosti i hrabrosti, u iznenadnom napadu uspješno je organizirana obrana i
neprijatelj zadržan sve dok nije pristigla najbliža partizanska jedinica.
U vrijeme proboja sremskog fronta i u završnim operacijama Gojko je, kao obavještajni oficir,
pokazao izvanredne kvalitete i smjelost u više prilika, kada je iza fronta prikupljao podatke o
neprijatelju, pronalazio njegove slabe tačke i o tome obavještavao brigadni centar.
Borbeni put, koji je počeo pod Kozarom kao lješljanski rudar, završio je pobjedonosno 15.
maja 1945, na granici, kod Celja.
Iznenadna smrt, 3. februara 1951. godine, prekinula je njegovo vojnostručno
obrazovanje u
armiji, kojoj je poklonio sve što je imao.
Narodnim herojem proglašen je 24. jula 1953. godine.