Home
Latest images
Registracija
LoginLatest topics
Similar topics
Traži
BIOGRAFIJA
ISTORIJA JUGOSLAVIJE :: JUGOSLAVENSKE LICNOSTI 1918 - 2006 :: JUGOSLOVENSKI VLADARI 1918 - 2006 :: JOSIP BROZ TITO
Stranica 1/1
20090817
BIOGRAFIJA
Josip Broz Tito
Josip Broz Tito (Kumrovec, Austro-Ugarska, 7. maja 1892. godine - Ljubljana,Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija, 4. maja 1980. godine ) bio je predsednik Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije u periodu 1953-1980, lider Komunističke partije Jugoslavije (kasnije Savez komunista Jugoslavije) 1937-1980, vrhovni komandant oružanih snaga SFRJ i vođa Narodnooslobodilačke borbe naroda Jugoslavije 1941- 1945. godine. Jedan je od osnivača pokreta Nesvrstanih.
Mladost
Rođen je 7. maja 1892. godine u zagorskom selu Kumrovec na reci Sutli, kao sedmo dete (od petnaestoro) u porodici Franje Broza, siromašnog seljaka, i Marije, rođene Javoršek, Slovenke iz susedne zemlje Habzburškog carstva. Osnovnu školu je završio u Kumrovcu 1907., a bravarski zanat 1910. godine u radionici Šašek i Karas u Sisku, gde je istovremeno pohađao šegrtsku školu
. Čim je postao kvalifikovani radnik u septembru 1910. odlazi u Zagreb gde se zaposlio u bravarskoj radionici Isidora Haramine i u oktobru 1910. godine je postao član Saveza metalskih radnika i Socijaldemokratske stranke Hrvatske i Slavonije. Učestvovao je u štrajkovima i u nacionalnim manifestacijama protiv ugarskog hegemonizma. Ubrzo je ostao bez posla. Od 1911. do 1913. radio je u fabrikama u Austro Ugarskoj i Nemačkoj.
Prvi svetski rat
Od jeseni 1913. godine je služio vojni rok u Beču a zatim u Zagrebu, u 25. domobranskoj pukovniji, gde je 1914. završio podoficirsku školu sa činom vodnika. U avgustu 1914. godine, nakon izbijanja Prvog svetskog rata, poslat je na srpski front, gde je imao zapaženu ulogu. Prema ratnom dnevniku njegove jedinice, 42. domobranske vražje divizije, od avgusta 1914. prokrstario je sva glavna poprišta ratnih okršaja u zapadnoj Srbiji - od Ljubovije, Malog Zvornika i Loznice do Krupnja, Bele Crkve, Stolica, Tekeriša, Valjeva, Mionice, Ljiga i Lajkovca. Učestvovao je u borbama na Drini, Gučevu i Mačkovom kamenu i u bitkama na Ceru i Kolubari. Prema ratnim izveštajima i srpske i austrijske vojske, njegova divizija je odigrala važnu ulogu i u opsadi Beograda i okršajima kod Umke, Ostružnice, Banovog brda, Senjaka, Ade Ciganlije i Bežanijske kose.
Godine 1915. prebačen je na ruski front prvo u Galiciju, a zatim na Karpate gde je u aprilu iste godine ranjen i i sa čitavim bataljonom zarobljen. . Trinaest meseci se oporavljao u Svijažsku. U proleće 1916. odveden je u zarobljenički logor u grad Agatit na reci Suri, zatim u Ardatov, a u jesen u logor Kungur (Permska gubernija), gde su ga zbog ličnih vrlina i organizacionih sposobnosti, zarobljenici iz Austro-Ugarske izabrali za starešinu. Radio je kao prevodilac na železnici i došao u dodir sa boljševičkom litetaturom. Štitio je prava zarobljenika pa se sukobio s organima vlasti: išiban je i bačenu tamnicu, odakle su ga oslobodili naoružani radnici prvih dana februarske revolucije 1917.
U julu 1917. godine učestvovao je u boljševičkim demonstracijama, prihvatio lenjinizam kao svoju političku orijentaciju i 1920. godine u Omsku je postao član Jugoslovenske sekcije Ruske komunističke partije (boljševika). Decenijama je jugoslovenska službena komunistička istorija izlazila s podacima o velikom i aktivnom učestvovanju Broza u Boljševičkoj revoluciji, ali, izgleda da je najbliži istini bio njegov lični iskaz, dat u televizijskim memoarima godinu-dve pred smrt u kojima je ocenio svoje učestvovanje kao marginalno.
Rad u Komunističkoj partiji
U jesen 1920. godine je napustio SSSR i zaposlio se u Zagrebu, gde je postao član Komunističke partije Jugoslavije. Radio je u Velikom Trojstvu kod Bjelovara od 1921. do 1925; brodogradilištu u Kraljevici od 1925. do 1926. i fabrici vagona u Smederevskoj Palanci od 1926. do 1927. godine, odakle je otpušten kao komunistički agitator.
U Zagrebu je maja 1927. izabran za sekretara Oblasnog odbora Saveza metalaca, a u julu te godine za organizacijskog sekretara Gradskog komiteta KPJ za Zagreb. Tu se nametnuo kao vođa antifrakcijske politike (političke struje među komunistima koja je zahtevala prekid ideoloških sporova), a tu njegovu politiku je u aprilu 1928. podržala i Kominterna.
Krajem juna 1928. vodio je protivrežimske demonstracije povodom ubistva vođa HSS-a u Skupštini Kraljevine Jugoslavije. Uhapšen je u avgustu te godine kao potencijalni komunistički terorista i od Suda za zaštitu države osuđen na 5 godina robije, koju je izdržavao u Lepoglavi i Mariboru.
U julu 1934. je otišao u Beč, gde je uključen u CK KPJ; tada je uzeo pseudonim Tito. Od februara 1935. je boravio u Moskvi, radio u Kominterni (koristio se pseudonimom Valter). Krajem 1936. se vratio u Jugoslaviju i upravljao delovanjem partije u zemlji; 1937. osnovao je KP Slovenije i KP Hrvatske kako bi u stvarnosti uozbiljio politiku Kominterne o spoju klasnog i nacionalnog.
Nakon hapšenja Milana Gorkića, generalnog sekretara KPJ, iste godine preuzeo je vođenje KPJ. Početkom 1938. godine Kominterna je i formalno potvrdila njegov izbor za generalnog sekretara KPJ. Broz je po povratku u zemlju proveo još snažniju boljševizaciju KPJ insistirajući na ideološkoj monolitnosti, vojno-partijskoj stezi, uz širenje mreže partijskih ćelija. Izveo je ideološki obračun s revizionistima okupljenim oko Miroslava Krleže i časopisa Pečat. Takođe, smenio je vođstvo KP Hrvatske jer je na izborima 1938. podržala listu HSS-a i Vlatka Mačeka, što je ocenjeno kao buržoasko skretanje.
Na Petoj zemaljskoj konferenciji KPJ u Zagrebu, oktobra 1940. godine, sastavio je novo vođstvo KPJ i izložio strategiju delovanja, temeljenu na oružanom ustanku kao načinu osvajanja vlasti i sovjetskom tipu federacije kao modelu organizacije države. Nakon napada Nemačke na Jugoslaviju u Zagrebu 10. aprila 1941. godine je osnovao Vojni komitet za pružanje otpora silama osovine. Posle višemesečnih priprema, Politbiro CK KPJ je 4. jula 1941. godine u Beogradu doneo odluku o dizanju oružanog ustanka protiv okupatora.
Josip Broz Tito (Kumrovec, Austro-Ugarska, 7. maja 1892. godine - Ljubljana,Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija, 4. maja 1980. godine ) bio je predsednik Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije u periodu 1953-1980, lider Komunističke partije Jugoslavije (kasnije Savez komunista Jugoslavije) 1937-1980, vrhovni komandant oružanih snaga SFRJ i vođa Narodnooslobodilačke borbe naroda Jugoslavije 1941- 1945. godine. Jedan je od osnivača pokreta Nesvrstanih.
Mladost
Rođen je 7. maja 1892. godine u zagorskom selu Kumrovec na reci Sutli, kao sedmo dete (od petnaestoro) u porodici Franje Broza, siromašnog seljaka, i Marije, rođene Javoršek, Slovenke iz susedne zemlje Habzburškog carstva. Osnovnu školu je završio u Kumrovcu 1907., a bravarski zanat 1910. godine u radionici Šašek i Karas u Sisku, gde je istovremeno pohađao šegrtsku školu
. Čim je postao kvalifikovani radnik u septembru 1910. odlazi u Zagreb gde se zaposlio u bravarskoj radionici Isidora Haramine i u oktobru 1910. godine je postao član Saveza metalskih radnika i Socijaldemokratske stranke Hrvatske i Slavonije. Učestvovao je u štrajkovima i u nacionalnim manifestacijama protiv ugarskog hegemonizma. Ubrzo je ostao bez posla. Od 1911. do 1913. radio je u fabrikama u Austro Ugarskoj i Nemačkoj.
Prvi svetski rat
Od jeseni 1913. godine je služio vojni rok u Beču a zatim u Zagrebu, u 25. domobranskoj pukovniji, gde je 1914. završio podoficirsku školu sa činom vodnika. U avgustu 1914. godine, nakon izbijanja Prvog svetskog rata, poslat je na srpski front, gde je imao zapaženu ulogu. Prema ratnom dnevniku njegove jedinice, 42. domobranske vražje divizije, od avgusta 1914. prokrstario je sva glavna poprišta ratnih okršaja u zapadnoj Srbiji - od Ljubovije, Malog Zvornika i Loznice do Krupnja, Bele Crkve, Stolica, Tekeriša, Valjeva, Mionice, Ljiga i Lajkovca. Učestvovao je u borbama na Drini, Gučevu i Mačkovom kamenu i u bitkama na Ceru i Kolubari. Prema ratnim izveštajima i srpske i austrijske vojske, njegova divizija je odigrala važnu ulogu i u opsadi Beograda i okršajima kod Umke, Ostružnice, Banovog brda, Senjaka, Ade Ciganlije i Bežanijske kose.
Godine 1915. prebačen je na ruski front prvo u Galiciju, a zatim na Karpate gde je u aprilu iste godine ranjen i i sa čitavim bataljonom zarobljen. . Trinaest meseci se oporavljao u Svijažsku. U proleće 1916. odveden je u zarobljenički logor u grad Agatit na reci Suri, zatim u Ardatov, a u jesen u logor Kungur (Permska gubernija), gde su ga zbog ličnih vrlina i organizacionih sposobnosti, zarobljenici iz Austro-Ugarske izabrali za starešinu. Radio je kao prevodilac na železnici i došao u dodir sa boljševičkom litetaturom. Štitio je prava zarobljenika pa se sukobio s organima vlasti: išiban je i bačenu tamnicu, odakle su ga oslobodili naoružani radnici prvih dana februarske revolucije 1917.
U julu 1917. godine učestvovao je u boljševičkim demonstracijama, prihvatio lenjinizam kao svoju političku orijentaciju i 1920. godine u Omsku je postao član Jugoslovenske sekcije Ruske komunističke partije (boljševika). Decenijama je jugoslovenska službena komunistička istorija izlazila s podacima o velikom i aktivnom učestvovanju Broza u Boljševičkoj revoluciji, ali, izgleda da je najbliži istini bio njegov lični iskaz, dat u televizijskim memoarima godinu-dve pred smrt u kojima je ocenio svoje učestvovanje kao marginalno.
Rad u Komunističkoj partiji
U jesen 1920. godine je napustio SSSR i zaposlio se u Zagrebu, gde je postao član Komunističke partije Jugoslavije. Radio je u Velikom Trojstvu kod Bjelovara od 1921. do 1925; brodogradilištu u Kraljevici od 1925. do 1926. i fabrici vagona u Smederevskoj Palanci od 1926. do 1927. godine, odakle je otpušten kao komunistički agitator.
U Zagrebu je maja 1927. izabran za sekretara Oblasnog odbora Saveza metalaca, a u julu te godine za organizacijskog sekretara Gradskog komiteta KPJ za Zagreb. Tu se nametnuo kao vođa antifrakcijske politike (političke struje među komunistima koja je zahtevala prekid ideoloških sporova), a tu njegovu politiku je u aprilu 1928. podržala i Kominterna.
Krajem juna 1928. vodio je protivrežimske demonstracije povodom ubistva vođa HSS-a u Skupštini Kraljevine Jugoslavije. Uhapšen je u avgustu te godine kao potencijalni komunistički terorista i od Suda za zaštitu države osuđen na 5 godina robije, koju je izdržavao u Lepoglavi i Mariboru.
U julu 1934. je otišao u Beč, gde je uključen u CK KPJ; tada je uzeo pseudonim Tito. Od februara 1935. je boravio u Moskvi, radio u Kominterni (koristio se pseudonimom Valter). Krajem 1936. se vratio u Jugoslaviju i upravljao delovanjem partije u zemlji; 1937. osnovao je KP Slovenije i KP Hrvatske kako bi u stvarnosti uozbiljio politiku Kominterne o spoju klasnog i nacionalnog.
Nakon hapšenja Milana Gorkića, generalnog sekretara KPJ, iste godine preuzeo je vođenje KPJ. Početkom 1938. godine Kominterna je i formalno potvrdila njegov izbor za generalnog sekretara KPJ. Broz je po povratku u zemlju proveo još snažniju boljševizaciju KPJ insistirajući na ideološkoj monolitnosti, vojno-partijskoj stezi, uz širenje mreže partijskih ćelija. Izveo je ideološki obračun s revizionistima okupljenim oko Miroslava Krleže i časopisa Pečat. Takođe, smenio je vođstvo KP Hrvatske jer je na izborima 1938. podržala listu HSS-a i Vlatka Mačeka, što je ocenjeno kao buržoasko skretanje.
Na Petoj zemaljskoj konferenciji KPJ u Zagrebu, oktobra 1940. godine, sastavio je novo vođstvo KPJ i izložio strategiju delovanja, temeljenu na oružanom ustanku kao načinu osvajanja vlasti i sovjetskom tipu federacije kao modelu organizacije države. Nakon napada Nemačke na Jugoslaviju u Zagrebu 10. aprila 1941. godine je osnovao Vojni komitet za pružanje otpora silama osovine. Posle višemesečnih priprema, Politbiro CK KPJ je 4. jula 1941. godine u Beogradu doneo odluku o dizanju oružanog ustanka protiv okupatora.
Istorija Jugoslavije: komentar modifikovan dana: Wed Jan 26, 2011 8:21 am; prepravljeno ukupno 2 puta
Istorija Jugoslavije- Admin
- Anzahl der Beiträge : 417
Anmeldedatum : 2009-08-13 -
Share this post on:
BIOGRAFIJA :: Komentari
Mon Aug 17, 2009 12:47 pm Istorija Jugoslavije
Drugi svetski rat (Narodno oslobodilačka borba)
Tokom Drugog svetskog rata Josip Broz Tito je bio vođa Narodnooslobodilačkog partizanskoga pokreta otpora i glavni organizator strategije i taktike partizanskog tipa ratovanja, kao i političkih odluka koje su oblikovale socijalističku Jugoslaviju.
Okupacija Kraljevine Jugoslavije zatekla ga je u Zagrebu. U drugoj polovini maja 1941. godine otišao je u Beograd, odakle je usmeravao pripreme za dizanje ustanka. Posle napada Nemačke na SSSR, 22. juna, Politbiro CK KPJ je ocenio da je nastupio trenutak za početak oružanog ustanka protiv okupatora. Glavni štab Narodnooslobodilačkih i partizanskih odreda Jugoslavije (NOPOJ) formiran je 27. juna, a Tito je postao Vrhovni komandant NOPOJ-a.
Ustanak protiv nemačkog i italijanskog okupatora izbio je tokom jula i avgusta 1941. godine na području Srbije, Crne Gore, Bosanske krajine, Like, Banije, Korduna i Dalmacije.
Tito je Beograd napustio 16. septembra i otišao na oslobođenu teritoriju u zapadnoj Srbiji, gde su premešteni i Glavni štab i CK KPJ.
Na savetovanju u Stolicama, koje je održano 26. i 27. septembra donesene su direktive za dalji razvoj ustanka pod jedinstvenim vođstvom Vrhovnog štaba NOPOJ i glavnih štabova po zemljama i pokrajinama Jugoslavije.
Tokom septembra i oktobra 1941. godine Tito se dva puta sastao sa Dragoljubom Mihailovićem, vođom Četničkog pokreta, radi dogovora o zajedničkoj borbi protiv okupatora. Ali oba pokušaja su propala zbog različitih pogleda na način borbe i posleratno uređenje Jugoslavije.
Ustanak u Srbiji je slomljen snažnom nemačko-italijanskom ofanzivom, tokom novembra 1941. godine, nakon koje su usledile teške represalije, kao i rat između partizana i četnika. Otada, sve do 1944. godine, Srbija i veći deo Crne Gore su ostali pod kontrolom četnika i pripadnika kvislinškog režima Milana Nedića.
Narodnooslobodilačka borba se prenela na područje NDH, gde su se od 1942. do 1944. godine vodile presudne borbe koje su odredile budućnost Jugoslavije u sledećim decenijama. Glavni obračun je bio između partizana i četnika, dok su kvislinški režimi i vojna postrojenja (ustaše, domobrani, nedićevci, ljotićevci, lokalni četnici poput Đurišićevih i Pećančevih, balisti, razne lokalne milicije) ionako bili osuđeni na poraz zajedno sa silama osovine. Poraz četnika u bici na Neretvi (marta 1943) izbacio ih je s istorijske pozornice kao moguće gospodare u budućoj Jugoslaviji.
Novembra 1942. godine u Bihaću je formirano Antifašističko veće narodnog oslobođenja Jugoslavije (AVNOJ), a na njegovom Drugom zasedanju u Jajcu, 29. i 30. novembra 1943. donesene su politički najvažnije odlike kojima je: zabranjen povratak kralja Petra II Karađorđevića u Jugoslaviju, osnovan Nacionalni komitet narodnog oslobođenja (NKOJ), zacrtana budućnost Jugoslavije kao države sastavljene od federalnih republika, a Tito proglašen za maršala i izbran za predesnika NKOJ-a.
Veštom politikom, Tito je uvukao deo predstavnika građanskih stranaka u svoj pokret, pridobio poverenje Britanaca i Amerikanaca (kao i poštovanje Sovjetskog Saveza) koji su uskratili pomoć četnicima i slomili otpor izbegličke vlade u Londonu, prisilivši je na nevoljnu saradnju (zapravo potčinjavanje) Titovom pokretu.
Posle neuspelog nemačkog desanta na Drvar, 25. maja 1944. godine, Tito je otišao na ostrvo Vis. U augustu 1944. godine susreo se u Napulju sa predsednikom britanske vlade Vinstonom Čerčilom gde mu je potvrđeno da će na područje Jugoslavije umesto savezničkih trupa ući Crvena armija. U septembru je bio u Moskvi gde se susreo sa Josifom Staljinom. Predveče 23. oktobra 1944. je stigao u oslobođeni Beograd, odakle je nastavio da rukovodi završnim operacijama za oslobođenje Jugoslavije.
Josip Broz Tito je bio jedini Vrhovni komandant u Drugom svetskom ratu koji je lično predvodio svoje borce[traži se izvor], a tokom bitke na Sutjesci 9. juna 1943. godine bio je ranjen. Predsedništvo AVNOJ-a je, na predlog ASNO Srbije, 18. novembra 1944. godine odlokovalo je Tita Orednom narodnog heroja.
Tito - državnik
Josip Broz Tito je iz rata izašao kao priznati državnik, vođa u antifašističkom ratu, zaslužan za vraćanje Hrvatskoj Istre, Rijeke i ostrva, kao i proširenje Slovenije. Po završetku rata zauzimao je ključne državne i političke položaje: predsednik privremene vlade Demokratske federativne Jugoslavije, vrhovni komandant Jugoslovenske armije i ministar odbrane, generalni sekretar KPJ.
Vladao je Jugoslavijom 35 godina balansirajući među svetskim političkim polovima koje je češće potiskivao, a katkad im dopuštao veći razmah, naročito u razdobljima veće liberalizacije režima: komunistički centralizam i proklamovana nacionalna ravnopravnost, nezavisnost Jugoslavije i uklopljenost u hladnoratovski poredak, jednopartijski totalitarizam i popuštanje stege zbog sve veće ekonomske zavisnosti Jugoslavije od zapada, te postupnu liberalizaciju zbog rastuće populacije gastarbajtera ili radnika na privremenom radu u zemljama zapadne Evrope.
U početnim godinama njegova vladavina se odlikovala doktrinarnom rigidnošću, radikalizmom i eliminacijom ostataka građanskog društva koje je smatrao preprekom za ostvarenje totalnog samovlašćaU tom sklopu treba gledati na sukob s katoličkom crkvom, proces nadbiskupu Alojziju Stepincu, marginalizaciju građanskih političara poput Ivana Šubašića ili Milana Grola, te suđenje i likvidaciju vojno-političkog protivnika, Dragoljuba Draže Mihailovića.
Rezolucija Informbiroa
Svojim samosvesnim nastupom i ličnim političkim projektima, kao što su: pomoć grčkim komunističkim partizanima, inicijativa za stvaranje balkanske federacije Jugoslavije i Bugarske (uz značajan pristup Albanije i Grčke), kao i insistiranjem na državnoj samostalnosti Jugoslavije, Tito je izazvao nepoverenje Josifa Staljina.
Juna 1948. godine dolazi do objave Rezolucije Informbiroa (naslednika u ratu raspuštene Kominterne) u kojoj je, rečnikom poznatim iz doba moskovskih procesa i masovnih čistki u 30-im godinama, Tito i njegovo najuže rukovodstvo proglašeno za bandu demonskih urotnika, špijuna i ideoloških jeretika.
U tim je trenucima Tito je pokazao zavidnu hrabrost (nije u momentu raskida mogao računati na pomoć zapada i SAD) i odlučnost, ne dozvoljavajujući da bude upleten u ideološke sporove i insistirajući na državnoj samostalnosti kao načelu odnosa među suverenim zemljama.
Ali to je sve bilo praćeno masovnim progonima informbiroovaca, kao i političkim obračunima koji su smerali da potisnu samostalnost republika. Smatra se da je preko 40.000 staljinista (ili onih koji su optuženi za staljinizam) podvrgnuto represalijama u razdoblju od 1948. do ranih 50-ih godina.
Radničko samoupravljanje
Na planu unutrašnje politike Tito je 1950. godine inicirao uvođenje radničkog samoupravljanja kao pokušaja sprečavanja dalje birokratizacije jednopartijskog sistema, a kasnije, u 60-im, niz privrednih i političkih reformi koje su išle na reduciranje nasilja državnog aparata nad seljacima i inteligencijom, jačanje prava republika naspram državnog centralizma i uvođenje elementarne tržišne privrede.
Smena Rankovića i Ustav iz 1974.
Dalja demokratizacija jugoslovenskog društva od sredine 60-ih godina praćena je smenom nekih od vodećih komunista stare, centralističko-sovjetske garde (npr. Aleksandra Rankovića na Brionskom plenumu CK SKJ, juna 1966. godine.
Nakon sovjetske okupacije Čehoslovačke 1968. godine ubrzalo se ostvarivanje koncepcije Opštenarodne odbrane koja je ojačavala odbrambene funkcije republika. Nakon pada Rankovića, Tito je podržao Kardeljev koncept uređenja zemlje, misleći da je on u suštini dobar. Tako je 1970. godine izvršena temeljna reforma federacije radi prenošenja njenih ovlašćena na republike, što se ostvarilo ustavnim amandmanima 1971, a zatim i Ustavom iz 1974. godine.
Na vrhuncu sukoba zagovornika i protivnika demokratskih reformi iz 1971. godine, na temelju procene da su reforme ugrozile ideološki i politički monopol Partije, kao i pod pritiskom iz inostranstva (sovjetske demonstracije vojne sile na granicama prema Mađarskoj i Bugarskoj), stao je na stranu partijskih konzervativaca i podupro slamanje nacionalno-reformskog pokreta u SR Hrvatskoj (Hrvatsko proljeće). Nakon obračuna s hrvatskim rukovodstvom, usledila je smena liberalnih političara u Srbiji, Sloveniji i Makedoniji.
Skupština SFRJ ga je 16. maja 1974. izabrala za doživotnog predsednika Republike, a na Desetom kongresu SKJ, od 27. do 30. maja, i doživotnog predsednika Savez komunist Jugoslavije.
Donošenja Ustava iz 1974. i inicijativom za uvođenje kolektivnih rukovodstava s ograničenjem mandata čelnih dužnosnika na 1 godinu, pokušao je da uspostavi ravnotežu među republikama i sprečiti borbu za vlast nakon svoje smrti.
Spoljna politika
U januaru 1953. godine Tito je izabran za predsednika Republike. U tom razdoblju Jugoslavija je počela da dobija i vojnu i ekonomsku pomoć zapada, kao prepreku daljem širenju sovjetskog uticaja. Godine 1955, nakon Staljinove smrti i mlake sovjetske liberalizacije pod Hruščovim, normalizovali su se odnosi sa SSSR-om.
Najznačajniji preokret u spoljnoj politici dogodio se 1956. godine u spoljnoj politici: zahvaljujući putovanjima i vezama s vođama novooslobođenih zemalja poput Indije i Egipta, Tito je postao jedan od osnivača i najuticajniji državnik Pokreta nesvrstanosti – skupom izvanblokovskih zemalja koje su politikom aktivne miroljubive koegzistencije delovale (bar delimično) kao činitelj smanjenja tenzija između zemalja NATO-a i Varšavskog pakta. Prva je konferencija šefova država i vlada nesvrstanih zemalja održana je 1961. gofine u Beogradu, a Tito je učestvovao kao najvažniji političar koji oblikuje globalnu politiku pokreta nesvrstanosti (koji je uključivao veliki broj država Azije, Afrike i Južne Amerike na svim kasnijim konferencijama. Politikom mira i međunarodne saradnje stekao je svetski ugled i svrstao se među ključne ličnosti svetske politike.
Predvodio je jugoslovensku državnu delegaciju na Konferenciji o evropskoj bezbednosti i saradnji u Helsinkiju 1975, i učestvovao je na Devetoj konferenciji nesvrstanih u Havani 1979. godine, na kojoj mu je posebnom poveljom odato priznanje kao glavnom protagonisti Pokreta nesvrstanih.
Smrt Josipa Broza Tita
Josip Broz Tito, doživotni predsednik SFR Jugoslavije i Saveza komunista Jugoslavije, umro je 4. maja 1980. godine u Ljubljani.
Sledećeg dana, 5. maja, Plavim vozom iz Ljubljane u Beograd je, stigao kovčeg sa njegovim posmrtnim ostacima. On je smešten u aulu Skupštine Jugoslavije, gde su državni funkcioneri, i građani u mimohodima, odavali počast jugoslovenskom šefu države. 7. maja, preko 200 stranih delegacija poklonilo se kovčegu Josipu Broza u saveznom parlamentu.
Sahranjen je, 8. maja, po sopstvenoj želji u Kući cveća, na Dedinju, uz prisustvo 209 delegacija iz 127 zemalja, i 700.000 ljudi.
Tokom Drugog svetskog rata Josip Broz Tito je bio vođa Narodnooslobodilačkog partizanskoga pokreta otpora i glavni organizator strategije i taktike partizanskog tipa ratovanja, kao i političkih odluka koje su oblikovale socijalističku Jugoslaviju.
Okupacija Kraljevine Jugoslavije zatekla ga je u Zagrebu. U drugoj polovini maja 1941. godine otišao je u Beograd, odakle je usmeravao pripreme za dizanje ustanka. Posle napada Nemačke na SSSR, 22. juna, Politbiro CK KPJ je ocenio da je nastupio trenutak za početak oružanog ustanka protiv okupatora. Glavni štab Narodnooslobodilačkih i partizanskih odreda Jugoslavije (NOPOJ) formiran je 27. juna, a Tito je postao Vrhovni komandant NOPOJ-a.
Ustanak protiv nemačkog i italijanskog okupatora izbio je tokom jula i avgusta 1941. godine na području Srbije, Crne Gore, Bosanske krajine, Like, Banije, Korduna i Dalmacije.
Tito je Beograd napustio 16. septembra i otišao na oslobođenu teritoriju u zapadnoj Srbiji, gde su premešteni i Glavni štab i CK KPJ.
Na savetovanju u Stolicama, koje je održano 26. i 27. septembra donesene su direktive za dalji razvoj ustanka pod jedinstvenim vođstvom Vrhovnog štaba NOPOJ i glavnih štabova po zemljama i pokrajinama Jugoslavije.
Tokom septembra i oktobra 1941. godine Tito se dva puta sastao sa Dragoljubom Mihailovićem, vođom Četničkog pokreta, radi dogovora o zajedničkoj borbi protiv okupatora. Ali oba pokušaja su propala zbog različitih pogleda na način borbe i posleratno uređenje Jugoslavije.
Ustanak u Srbiji je slomljen snažnom nemačko-italijanskom ofanzivom, tokom novembra 1941. godine, nakon koje su usledile teške represalije, kao i rat između partizana i četnika. Otada, sve do 1944. godine, Srbija i veći deo Crne Gore su ostali pod kontrolom četnika i pripadnika kvislinškog režima Milana Nedića.
Narodnooslobodilačka borba se prenela na područje NDH, gde su se od 1942. do 1944. godine vodile presudne borbe koje su odredile budućnost Jugoslavije u sledećim decenijama. Glavni obračun je bio između partizana i četnika, dok su kvislinški režimi i vojna postrojenja (ustaše, domobrani, nedićevci, ljotićevci, lokalni četnici poput Đurišićevih i Pećančevih, balisti, razne lokalne milicije) ionako bili osuđeni na poraz zajedno sa silama osovine. Poraz četnika u bici na Neretvi (marta 1943) izbacio ih je s istorijske pozornice kao moguće gospodare u budućoj Jugoslaviji.
Novembra 1942. godine u Bihaću je formirano Antifašističko veće narodnog oslobođenja Jugoslavije (AVNOJ), a na njegovom Drugom zasedanju u Jajcu, 29. i 30. novembra 1943. donesene su politički najvažnije odlike kojima je: zabranjen povratak kralja Petra II Karađorđevića u Jugoslaviju, osnovan Nacionalni komitet narodnog oslobođenja (NKOJ), zacrtana budućnost Jugoslavije kao države sastavljene od federalnih republika, a Tito proglašen za maršala i izbran za predesnika NKOJ-a.
Veštom politikom, Tito je uvukao deo predstavnika građanskih stranaka u svoj pokret, pridobio poverenje Britanaca i Amerikanaca (kao i poštovanje Sovjetskog Saveza) koji su uskratili pomoć četnicima i slomili otpor izbegličke vlade u Londonu, prisilivši je na nevoljnu saradnju (zapravo potčinjavanje) Titovom pokretu.
Posle neuspelog nemačkog desanta na Drvar, 25. maja 1944. godine, Tito je otišao na ostrvo Vis. U augustu 1944. godine susreo se u Napulju sa predsednikom britanske vlade Vinstonom Čerčilom gde mu je potvrđeno da će na područje Jugoslavije umesto savezničkih trupa ući Crvena armija. U septembru je bio u Moskvi gde se susreo sa Josifom Staljinom. Predveče 23. oktobra 1944. je stigao u oslobođeni Beograd, odakle je nastavio da rukovodi završnim operacijama za oslobođenje Jugoslavije.
Josip Broz Tito je bio jedini Vrhovni komandant u Drugom svetskom ratu koji je lično predvodio svoje borce[traži se izvor], a tokom bitke na Sutjesci 9. juna 1943. godine bio je ranjen. Predsedništvo AVNOJ-a je, na predlog ASNO Srbije, 18. novembra 1944. godine odlokovalo je Tita Orednom narodnog heroja.
Tito - državnik
Josip Broz Tito je iz rata izašao kao priznati državnik, vođa u antifašističkom ratu, zaslužan za vraćanje Hrvatskoj Istre, Rijeke i ostrva, kao i proširenje Slovenije. Po završetku rata zauzimao je ključne državne i političke položaje: predsednik privremene vlade Demokratske federativne Jugoslavije, vrhovni komandant Jugoslovenske armije i ministar odbrane, generalni sekretar KPJ.
Vladao je Jugoslavijom 35 godina balansirajući među svetskim političkim polovima koje je češće potiskivao, a katkad im dopuštao veći razmah, naročito u razdobljima veće liberalizacije režima: komunistički centralizam i proklamovana nacionalna ravnopravnost, nezavisnost Jugoslavije i uklopljenost u hladnoratovski poredak, jednopartijski totalitarizam i popuštanje stege zbog sve veće ekonomske zavisnosti Jugoslavije od zapada, te postupnu liberalizaciju zbog rastuće populacije gastarbajtera ili radnika na privremenom radu u zemljama zapadne Evrope.
U početnim godinama njegova vladavina se odlikovala doktrinarnom rigidnošću, radikalizmom i eliminacijom ostataka građanskog društva koje je smatrao preprekom za ostvarenje totalnog samovlašćaU tom sklopu treba gledati na sukob s katoličkom crkvom, proces nadbiskupu Alojziju Stepincu, marginalizaciju građanskih političara poput Ivana Šubašića ili Milana Grola, te suđenje i likvidaciju vojno-političkog protivnika, Dragoljuba Draže Mihailovića.
Rezolucija Informbiroa
Svojim samosvesnim nastupom i ličnim političkim projektima, kao što su: pomoć grčkim komunističkim partizanima, inicijativa za stvaranje balkanske federacije Jugoslavije i Bugarske (uz značajan pristup Albanije i Grčke), kao i insistiranjem na državnoj samostalnosti Jugoslavije, Tito je izazvao nepoverenje Josifa Staljina.
Juna 1948. godine dolazi do objave Rezolucije Informbiroa (naslednika u ratu raspuštene Kominterne) u kojoj je, rečnikom poznatim iz doba moskovskih procesa i masovnih čistki u 30-im godinama, Tito i njegovo najuže rukovodstvo proglašeno za bandu demonskih urotnika, špijuna i ideoloških jeretika.
U tim je trenucima Tito je pokazao zavidnu hrabrost (nije u momentu raskida mogao računati na pomoć zapada i SAD) i odlučnost, ne dozvoljavajujući da bude upleten u ideološke sporove i insistirajući na državnoj samostalnosti kao načelu odnosa među suverenim zemljama.
Ali to je sve bilo praćeno masovnim progonima informbiroovaca, kao i političkim obračunima koji su smerali da potisnu samostalnost republika. Smatra se da je preko 40.000 staljinista (ili onih koji su optuženi za staljinizam) podvrgnuto represalijama u razdoblju od 1948. do ranih 50-ih godina.
Radničko samoupravljanje
Na planu unutrašnje politike Tito je 1950. godine inicirao uvođenje radničkog samoupravljanja kao pokušaja sprečavanja dalje birokratizacije jednopartijskog sistema, a kasnije, u 60-im, niz privrednih i političkih reformi koje su išle na reduciranje nasilja državnog aparata nad seljacima i inteligencijom, jačanje prava republika naspram državnog centralizma i uvođenje elementarne tržišne privrede.
Smena Rankovića i Ustav iz 1974.
Dalja demokratizacija jugoslovenskog društva od sredine 60-ih godina praćena je smenom nekih od vodećih komunista stare, centralističko-sovjetske garde (npr. Aleksandra Rankovića na Brionskom plenumu CK SKJ, juna 1966. godine.
Nakon sovjetske okupacije Čehoslovačke 1968. godine ubrzalo se ostvarivanje koncepcije Opštenarodne odbrane koja je ojačavala odbrambene funkcije republika. Nakon pada Rankovića, Tito je podržao Kardeljev koncept uređenja zemlje, misleći da je on u suštini dobar. Tako je 1970. godine izvršena temeljna reforma federacije radi prenošenja njenih ovlašćena na republike, što se ostvarilo ustavnim amandmanima 1971, a zatim i Ustavom iz 1974. godine.
Na vrhuncu sukoba zagovornika i protivnika demokratskih reformi iz 1971. godine, na temelju procene da su reforme ugrozile ideološki i politički monopol Partije, kao i pod pritiskom iz inostranstva (sovjetske demonstracije vojne sile na granicama prema Mađarskoj i Bugarskoj), stao je na stranu partijskih konzervativaca i podupro slamanje nacionalno-reformskog pokreta u SR Hrvatskoj (Hrvatsko proljeće). Nakon obračuna s hrvatskim rukovodstvom, usledila je smena liberalnih političara u Srbiji, Sloveniji i Makedoniji.
Skupština SFRJ ga je 16. maja 1974. izabrala za doživotnog predsednika Republike, a na Desetom kongresu SKJ, od 27. do 30. maja, i doživotnog predsednika Savez komunist Jugoslavije.
Donošenja Ustava iz 1974. i inicijativom za uvođenje kolektivnih rukovodstava s ograničenjem mandata čelnih dužnosnika na 1 godinu, pokušao je da uspostavi ravnotežu među republikama i sprečiti borbu za vlast nakon svoje smrti.
Spoljna politika
U januaru 1953. godine Tito je izabran za predsednika Republike. U tom razdoblju Jugoslavija je počela da dobija i vojnu i ekonomsku pomoć zapada, kao prepreku daljem širenju sovjetskog uticaja. Godine 1955, nakon Staljinove smrti i mlake sovjetske liberalizacije pod Hruščovim, normalizovali su se odnosi sa SSSR-om.
Najznačajniji preokret u spoljnoj politici dogodio se 1956. godine u spoljnoj politici: zahvaljujući putovanjima i vezama s vođama novooslobođenih zemalja poput Indije i Egipta, Tito je postao jedan od osnivača i najuticajniji državnik Pokreta nesvrstanosti – skupom izvanblokovskih zemalja koje su politikom aktivne miroljubive koegzistencije delovale (bar delimično) kao činitelj smanjenja tenzija između zemalja NATO-a i Varšavskog pakta. Prva je konferencija šefova država i vlada nesvrstanih zemalja održana je 1961. gofine u Beogradu, a Tito je učestvovao kao najvažniji političar koji oblikuje globalnu politiku pokreta nesvrstanosti (koji je uključivao veliki broj država Azije, Afrike i Južne Amerike na svim kasnijim konferencijama. Politikom mira i međunarodne saradnje stekao je svetski ugled i svrstao se među ključne ličnosti svetske politike.
Predvodio je jugoslovensku državnu delegaciju na Konferenciji o evropskoj bezbednosti i saradnji u Helsinkiju 1975, i učestvovao je na Devetoj konferenciji nesvrstanih u Havani 1979. godine, na kojoj mu je posebnom poveljom odato priznanje kao glavnom protagonisti Pokreta nesvrstanih.
Smrt Josipa Broza Tita
Josip Broz Tito, doživotni predsednik SFR Jugoslavije i Saveza komunista Jugoslavije, umro je 4. maja 1980. godine u Ljubljani.
Sledećeg dana, 5. maja, Plavim vozom iz Ljubljane u Beograd je, stigao kovčeg sa njegovim posmrtnim ostacima. On je smešten u aulu Skupštine Jugoslavije, gde su državni funkcioneri, i građani u mimohodima, odavali počast jugoslovenskom šefu države. 7. maja, preko 200 stranih delegacija poklonilo se kovčegu Josipu Broza u saveznom parlamentu.
Sahranjen je, 8. maja, po sopstvenoj želji u Kući cveća, na Dedinju, uz prisustvo 209 delegacija iz 127 zemalja, i 700.000 ljudi.
Permissions in this forum:
Ne možete odgovoriti na teme ili komentare u ovom forumu
» Rođen je 21. septembra 1913. godine u selu Tribić, Livno
» Rođen je u Donjem Zagarču, Danilovgrad
» Rođen je 18. decembra 1907. u selu Aranđelovu, Lastva, Trebinje
» Rođena je u Hrastniku
» Rođen je 1. augusta 1915. u Braniku (ranije Rihemberk)
» Rođen je 28. listopada 1917. u Virovitici
» Rođen je 2. aprila 1919. u Brodarici, kod Zadra
» Rođen je 1905. godine u selu Pljevi kod Šipova
» Rođen je 19. januara 1916. godine u Bečeju
» Rođen je 1918. u Podravskim Sesvetama, Koprivnica
» Rođen je 30. aprila 1918. u selu Dragotina, Glina
» Rođen u selu Johova, kraj Bosanske Dubice